نیروگاه های برق آبی که از جمله مهم ترین نیروگاه های با منبع تجدیدپذیر می باشند، با استفاده از انرژی خورشید و نیروی جاذبه زمین کار میکنند.
بخش عمده ای از برق تجدیدپذیر تولید شده در جهان بر دوش نیروگاه های برق آبی است. برای مثال بر اساس آمار در سال 2015 نیروگاه های برق آبی سراسر جهان نزدیک به ۱۷ درصد از برق تولیدی کل کره زمین و البته ۷۰ درصد از برق تجدیدپذیر تولید شده در سطح جهان را تولید کرده است. نیروگاه های برق آبی هم اکنون در بیش از ۱۶۰ کشور در جهان تولید برق تجدیدپذیر مینمایند.
هزینه راه اندازی این نوع نیروگاه نسبت به سایر نیروگاه های تجدیدپذیر کمتر است. نیروگاه های برق آبی با وجود این که اساس کارشان استفاده از حرکت آب میباشد، آبی مصرف نمی نمایند و تنها از تحرک آب برای تولید برق مصرف استفاده می کنند. این در حالی است که نیروگاه های زغال سنگ و یا فسیلی آب نیز مصرف می نمایند.
نحوه کار نیروگاه برق آبی
آب موجود در سطح زمین در اثر گرما و تابش خورشید بخار می شود و به اتمسفر می رود. این آب که در جو بالا رفته، در مرحلۀ بعدی به شکل برف و باران به زمین باز می گردد. آبی که به دلیل آب شدن برف ها و بارش باران از ارتفاعات به سمت پایین سرازیر می شود، ابتدا به صورت رودهای کوچک و در نهایت به شکل رودهای بزرگ به حرکت خود ادامه می دهد. انرژی پتانسیل گرانشی درون این جریان آب در طی حرکت، تبدیل به انرژی جنبشی میگردد. در عمده نیروگاه های برق آبی این حرکت جریان آب از بالا به پایین به شکل طبیعی وجود دارد؛ اگر وجود نداشته باشد با ایجاد سد و تجمیع آب و برقراری ارتفاع برای آب پشت سد، این جریان حرکت آب از بالا به پایین که برای تولید برق به آن نیاز وجود دارد ایجاد میگردد.
در واقع نیروگاه برق آبی با استفاده از انرژی جنبشی موجود در حرکت آب تولید برق می نماید.
توانایی تعقیب بار شبکه در نیروگاه برق آبی
یکی از عمده دغدغه ها در نیروگاه های برق، توانایی دنبال کردن بار شبکه می باشد.
با توجه به متغیر بودن نیاز به الکتریسیته در طول شبانه روز و در طول روزها و فصل ها، میزان نیاز به انرژی نوسانات زیادی دارد. به این شکل که در ساعاتی از روز و یا در فصل های خاصی، نیاز به برق تشدید می شود و در یک بازه دیگر این نیاز با افت رو به روست.
این که یک نیروگاه بتواند تولید خود را براساس نیاز شبکه تنظیم کند یک امتیاز به به شمار میرود. این توانایی در نیروگاه های برق آبی بسیار زیاد است و این انعطاف را دارند که میتوانند در عرض چند ثانیه بار را دنبال کنند و عملیات تعقیب بار را صورت دهند که یک مزیت پر رنگ برای نیروگاه های برقابی به شمار می رود.
معایب احداث نیروگاه برق آبی
البته راه اندازی نیروگاه های برق آبی می تواند محیطزیست را تحت تاثیر قرار دهد و یا سبب از بین رفتن برخی از زمین های کشاورزی و یا لزوم جابهجایی مردم از منطقهای خاص شود. همچنین می تواند اکولوژی رودخانه ها را نیز درگیر کند و بر روی زندگی موجودات موجود در رودخانه تاثیر منفی بگذارد.
در نهایت برای به کار گیری منابع تجدید پذیر در تولید برق، باید دید که مزایا و معایب، کدام یک قالب هستند و در نهایت سودی که به محیط زیست و انسان می رسانند در برابر ضررها در چه جایگاهی قرار دارد.